نحوه شیر دهی به نوزاد +شیر مادر یا شیر خشک کدام بهتر است؟
انتخاب تغذیه با شیرمادر یا شیر خشک یک تصمیم کاملاً شخصی است و به عنوان اولین تصمیمات مهم والدین به حساب می‌آید. همیشه این موضوع مورد بحث قرار می‌گیرد و اکثر والدین به خاطر انتخاب شیر خشک به جای شیر مادر قضاوت می‌شوند. اما هیچ گاه انتخاب بر سر گزینه درست یا نادرست نخواهد بود. تنها موضوع مهم این است که برای حفظ سلامتی کودک و مادر چه تصمیمی بگیرید بهتر است؟
اگرچه با بررسی مضرات شیر خشک در مقایسه با شیر مادر خیلی‌ها شیر مادر را ترجیح می‌دهند، اما شرایط ممکن است مادر را مجبور کند برای احساس بهتر کودک به سراغ شیر خشک برود.
حال اگر مطمئن نیستید نحوه شیر دادن به نوزاد چگونه است، برای کسب اطلاعات بیشتر در این مطلب همراه ما باشید تا هر دو روش را مورد بررسی قرار دهیم.
شیر مادر تا چند سالگی باید به نوزاد داده شود؟
طبق گفته‌های سازمان بهداشت جهانی، شیر مادر تا 6 ماه اولیه به عنوان غذا کامل نوزاد انتخاب می‌شود که بعد از این دوره، غذاهای جامد نیز به همراه شیر قابل مصرف است. اما همچنان شیر مادر تا سن 2 سالگی یا بیشتر ادامه پیدا می‌کند. اگرچه این دوره طولانی به نظر می‌رسد، اما دلایل مهمی برای آن وجود دارد.
اکثر متخصصان معتقدند، شیردهی بهترین راه برای تغذیه مناسب نوزادن و کودکان است. شروع شیردهی بلافاصله بعد از زایمان برای مادر و کودک مزایای زیادی دارد و ادامه دار بودن آن، کودک را در برابر عفونت‌ها محافظت و مواد مغذی لازم را برای او فراهم می‌کند. معمولاً سن مشخصی برای از شیر گرفتن کودک بیان نشده است، براساس برخوردها، نیازهای کودک و همچنین شرایط زندگی، مادر تصمیم می‌گیرد کودک را از شیر بگیرد. اما اگر قرار است به سرکار بروید و از نوزاد دور بمانید، بهتر است تا 6 ماه اولیه شیر خود را برای او نگه دارید و تا جایی که امکان پذیر است، شیردهی را تا دو سالگی از او دریغ نکنید.
مزایای شیر مادر؛ رایگان و پرخاصیت
تغذیه با شیر مادر هم برای مادر و هم برای کودک تاثیرات مثبتی دارد. در اینجا با برخی فواید آن و مضرات شیر خشک در مقایسه با شیر مادر آشنا می‌شوید:
- در دسترس بودن
بدون پرداخت هزینه‌ای و تهیه لوازم جانبی مانند بطری شیردهی نوزاد خود را شیر می‌دهید.
- بدون آماده سازی
شیر مادر بدون هیچ آماده سازی ای در اختیار کودکتان قرار می‌گیرد.
- سرشاز از مواد مغذی
شیر مادر دارای مواد مغذی مورد نیاز کودک است و بر رشد و سلامت او تاثیر شگفتی می‌گذارد.
- تقویت کننده سیستم گوارشی
شیر مادر محافظ بدن در برابر مشکلات گوارشی و ناراحتی‌های معده است.
- افزایش سیستم ایمنی
تغذیه نوزاد به کمک شیر مادر موجب ارتقا سیستم ایمنی بدن می‌شود و احتمال بروز عفونت‌ها و گسترش ویروس‌ها می‌شود.
- بهبود ضریب هوشی
براساس تحقیقات، نوزادنی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، از ضریب هوشی بالاتری برخوردار هستند.
- مانع بسیاری از بیماری‌ها
تغذیه با شیر مادر خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش می‌دهد و بدن را در برابر بیماری‌هایی همچون آسم، آلرژی، چاقی و دیابت ایمن نگه می‌دهد.
- کاهش وزن مادر
شیردهی به مادر کمک می‌کند شرایط رحم خیلی سریع به حالت اولیه بازگردد و موجب سوزاندن کالری اضافی می‌شود. همچنین بر حفظ آهن بدن کمک می‌کند.
- کاهش خطر افسردگی
احتمال بروز افسردگی پس از زایمان کاهش می‌یابد و موجب بهبود حال مادر می‌شود.
اثرات منفی شیردهی
اگرچه تغذیه با شیر مادر مزایای زیادی برای نوزاد دارد، اما ممکن است چالش‌های متعددی نیز به همراه داشته باشد:
- در روزها یا هفته‌های اولیه ممکن است احساس ناراحتی کنید.
- شرایط این که میزان وعده‌های کودک خود را اندازه گیری کنید وجود ندارد.
- هر چیزی که مصرف کنید از راه شیر وارد بدن نوزاد می‌شود. به همین دلیل باید مراقب مصرف وعده‌های خود باشید و از مصرف الکل، کافئین و برخی داروها خودداری کنید.
- نوزادان به طور مداوم نیاز به خوردن شیر دارند. این شرایط برای مادرانی که شاغل هستند، کمی سخت می‌شود و تا زمانی که از سرکار برگردند، رعایت برنامه غذایی کودک با مشکل مواجه می‌شود.
نحوه شیر دادن به نوزاد
نوزاد بعد از 1 الی 2 ساعت برای شیردهی نزد مادر می‌آید. برای این که در انجام این کار دچار اشتباه نشوید، نیاز است مراحل زیر را دنبال کنید:
- قبل از پرداختن به نحوه شیر دادن به نوزاد، ابتدا دست‌های خود را تمیز بشویید تا از هر گونه آلودگی به دور باشد.
- نگه داری کودک در حالت ایده آل بسیار مهم است.
- دست آزاد خود را بالا سینه قرار دهید و از انگشتان برای نگه داری سینه استفاده کنید.
- لب‌های نوزاد را به نوک سینه‌ها نزدیک کنید؛ طوری که دهان نوزاد دقیقاً داخل نوک سینه قرار گیرد.
- برای شروع کودک را نزدیک سینه بیاورید و اجازه دهید فک نوزاد به خوبی داخل مجاری شیر قرار گیرد.
جدول شیردهی نوزاد
یکی از سوالات پرتکرار مادران شیرده این است که چه تعداد دفعاتی به نوزاد خود شیر دهیم؟ یا تعداد وعده‌های غذایی او در طول شبانه روز چقدر است؟ برای کسب اطمینان از مواد غذایی مفید خوب است نگاهی به جدول زیر بیندازید:
| سن نوزاد | تعداد دفعات شیردهی در 24 ساعت شبانه روز |
| ماه اول | بین 8 الی 12 بار |
| ماه دوم | بین 8 الی 9 بار |
| ماه سوم | بین 7 الی 8 بار |
| ماه چهارم | بین 8 الی 9 بار |
| ماه پنجم و ششم تا پایان دوران شیردهی | بین 5 الی 6 بار |
تغذیه نوزاد با شیرخشک
تغذیه با شیشه شیر به کمی دقت و توجه کافی نیاز دارد و در صورت خنک شدن مقداری از ارزش غذایی و ایمنی خود را از دست می‌دهد. البته شیر خشک‌ها در انواع مختلف از نظر مواد مغذی، کالری، هضم، هزینه و طعم طراحی می‌شوند که والدین براساس ذائقه و چالش‌های نوزاد، مناسب‌ترین نوع شیرخشک را انتخاب می‌کنند.
مزایای شیر خشک
اگر مادر در خانه نباشد، یکی از اعضای خانواده می‌تواند به نوزاد غذا دهد.
هر وعده غذایی نوزاد به خوبی قابل اندازه گیری است.
پدر، خواهر و برادر هنگام تغذیه نوزاد به خوبی با او ارتباط می‌گیرند.
اثرات منفی
فرمولاسیون شیر خشک همانند شیر مادر در برابر عفونت‌ها، بیماری‌ها و شرایط مختلف از نوزاد محافظت نمی‌کند.
تهیه لوازم جانبی مانند شیر خشک، بطری، پمپ سینه و … ممکن است برای مادر هزینه بر باشد.
احتمال بروز مشکلات گوارشی مانند یبوست و نفخ معده افزایش می‌یابد.
برای تهیه شیر خشک نیاز به آب تمیز و بدون املاح دارید که براساس محل زندگی تان ممکن است مصرف آب آشامیدنی برای سلامتی نوزاد خطرساز باشد.
بهترین سیسمونی کودک در دوران شیردهی
حال که با مضرات شیر خشک در مقایسه با شیر مادر آشنا شدید، وقت آن رسیده لیست بهترین سیسمونی کودک در دوران شیردهی را تهیه کنید تا به محض تولید نوزاد دغدغه‌ای بابت آن نداشته باشید. اگرچه لیست سیسمونی کمی گیج کننده است و با ورود به فروشگاه‌های رنگارنگ نمی‌دانید چه چیزهایی اولویت قرار دارد و برای خرید چه مواردی هزینه نپردازید، اما اگر کمی دقت داشته باشید و نیازهای این دوره را بدانید خرید بهتری را تجربه می‌کنید:
بالش شیردهی: این بالش مخصوص بالا آوردن نوزاد و رسیدن آن به سینه است که به مادر کمک می‌کند کودک را راحت‌تر در بغل خود نگه دارد.
پد مخصوص شیردهی: این پدها از نشت شیر جلوگیری می‌کند و استفاده از آن برای روزها و ماه‌های اولیه کاربرد دارد.
شیردوش: یکی دیگر از لیست سیسمونی کودک در دوران شیردهی، شیردوش است. این وسیله کاربردی شیر را برای نوزاد ذخیره می‌کند تا در زمانی که مادر حضور ندارد، تغذیه کافی داشته باشد.
صندلی مخصوص شیردهی: از دیگر ابزارهای شیردهی، صندلی مخصوص است که به کمک آن نوزاد را در آغوش می‌گیرید و در عین حال به بدن خود استراحت می‌دهید. برخی مدل صندلی‌های شیردهی به حالت گهواره طراحی شده و باعث احساس آرامش بیشتر می‌شود.
سخن پایانی
دانستن مضرات شیر خشک در مقایسه با شیر مادر و آشنایی با فواید باورنکردنی شیرمادر تصمیم گیری را خیلی‌ها راحت‌تر می‌کند و باعث می‌شود از افکار و سردرگمی بیش از حد به دور بمانند. شیر مادر به عنوان بهترین منبع تغذیه رسانی نوزادان، آن‌ها را از بسیاری از بیماری‌ها محافظت می‌کند و احتمال ابتلا به مشکلات ناگوار همچون چاقی، سندروم مرگ ناگهانی، دیابت و … کاهش می‌دهد. مادران نیز بدون نگرانی بابت باب مزاج بودن شیرخشک برای نوزاد و تهیه آن، غذای آماده را در اختیار او قرار می‌دهند و از رابطه عاطفی ایجاد شده به شوق می‌آیند.
سوالات متداول
کدام مادر نباید به کودکش شیر دهد؟
در شرایط خاص مانند قند خون پایین نوزاد یا مصرف دارو یا مواد مخدر توسط مادر به تشخیص پزشک، مادر توانایی شیردهی به نوزاد را ندارد.
نوزادی که با شیر خشک تغذیه می‌کند سالم‌تر است یا با شیر مادر؟
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، سالم‌تر هستند و بدن مقاوم‌تری نسبت به مشکلات و بیماری‌ها دارند.
شیر دادن زیاد به نوزاد ضرر دارد؟
از آنجا که روند شیردهی و مصرف شیر هر نوزادی متفاوت است، نمی‌توان این موضوع را به طور دقیق بررسی کرد. از طرفی شیردهی علاوه بر تغذیه نوزاد موجب ارتباط عافطی و ارسال سیگنال‌های بیوشیمیایی می‌شود. برای این که نسبت به شیردهی کافی نوزاد مطمئن شوید، مصرف پوشک او را در نظر بگیرید.